Lokatie
WOII vliegveld Maldegem
Interne nummering
Mal 17
Type structuur

Overdekte geschutsopstelling

Type Uberdeckter G-stand für 2 cm oder 3.7 cm FLAK

Toegankelijkheid

Niet meer van toepassing. Structuur is gesloopt.

Routebeschrijving om deze structuur te vinden:
  • Deze structuur stond op de hoek van huidige Rootweg en Vliegveld.
  • Heden staat op deze grond een Wijnwinkel Portovino.
Oude kaarten van toepassing voor deze structuur
  • Kaart: Oude RAF kaart daterend van 13/02/1945 (dus reeds na de bevrijding) van het vliegveld van Maldegem - Erfgoednota IOED Meetjesland. Deze structuur had er kunnen opstaan maar is er, allicht wegens te klein, nooit opgezet. Hij lag wel binnen de zone hier getekend.

Detail op deze kaart waarbij deze structuur terug te vinden zou moeten geweest zijn:

Dit is een detail van de kaart hierboven. We situeren ons aan de noordkant ter hoogte van de ooit 5 structuren langs de Ringbaan. Deze structuur stond langs deze zelfde Ringbaan volledig op het uiteinde, waar deze aansloot met de weg Vliegveld. Er is daar wel nog een ander grotere structuur aangeduid maar niet deze kleinere structuur zelf.

Oud Kadasterplan 1946 - Archief Maldegem

Detail van dezelfde zone. Hier staat de structuur wel aangegeven in een klein kringetje aangeduid, links naast allicht een loodsgebouw.

Luchtfoto Google Earth waarbij op basis van een summiere kaart van het Belgische leger uit 1947 werd gepoogd het vliegveld te begrenzen op een actuele luchtfoto.

Op deze combinatie van foto en tekening zie je de vroegere Ringbaan, heden Rootweg noordelijk van de in het blauw aangeduide stuk van de landings- en opstijgbanen. Vericaal zie je in het oranje de weg Vliegveld. De structuur stond bij het kruispunt van Rootweg en Vliegveld.

Luchtfoto's horende bij deze structuur:

Luchtfoto 1944 - Collectie Geert Beelaert

De respectievelijke structuur is amper zichtbaar omdat hij grotendeels zal hebben verstoken gezeten in een berm grond. Hij is te vinden in het rode ronde ovaaltje centraal onderaan de luchtfoto.

Luchtfoto 1971 www.geopunt.be

Rechts zie je nog 4 van de 5 structuren die ooit langs de Ringbaan stonden.

Deze structuur dien je te zoeken volledig links tegen het kruispunt met Vliegveld. Allicht zie je hem nog staan als een kleine structuur tegen de weg vliegveld (noordkant van kruispunt)

Luchtfoto 2023 Google Earth

Van deze structuur is alvast in 2023 totaal geen sprake meer (nabij linker onderhoek)

Localisatie van de structuur bij de site
  • Noordelijk van het vliegveld.

Functie van de structuur
  • Hier stond alvast tot allicht rond het jaar 2000 een structuur voor het overdekt plaatsen van een stuk FLAK-geschut.
  • Deze artilleriestand keek op zijn beurt uit op de landings- en opstijgpiste nabij de grote vliegtuigloods langs Krommewege.
  • Bij de meeste Duitse WOII vliegvelden (ook hier) stonden er zo 2 van dergelijke structuren voor het opstellen van in theorie lichter FLAK geschut (20 mm of 37 mm luchtdoelartillerie) Deze dienden de landingsbanen te beschermen bij een eventuele vijandelijke landing met vliegtuigen op de startbanen. Daarom dat deze ook konden opgesteld worden in deze kleine structuren want vanuit die opstelling konden deze onmogelijk veel meer in de hoogte gaan schieten maar wel perfect op landende of gelande vliegtuigen op de langdingsbanen.
  • Logischer wijze vond je er dus eentje aan beide zijdes van deze landingsbanen, ook hier.
  • Deze structuur is verdwenen, zijn tegenganger Mal 16 bestaat heden nog altijd.
Beschrijving van de structuur
  • Het betreft een in gewapend beton opgetrokken structuur voor het plaatsen van een stuk artillerie ter verdediging van de eigenlijke vliegbaan, mocht deze in vijandelijke handen vallen.
  • Het is een vrij open opstelling zoals je het heden ziet maar in originele toestand zat deze structuur zo goed als volledig ingewerkt in het terrein om van uit de lucht zo weinig mogelijk op te vallen.
  • Het geschut kon achteraan binnen gereden worden en zo zijn positie voor de schietopening innemen.
  • Het bood dus vooral bescherming tegen aanvallen uit de lucht.
  • Ter plaatse zie je 2 grotere scherfmuren links en rechts van de structuur.
  • Bij grotere types van dit type structuur, bestempeld als type L14, bevonden zich links en rechts naast de ruimte bedoeld voor de opstelling van het geschut smalle munitiekamers. Deze zijn er zeker niet bij de structuren hier aanwezig.
  • Bij dit type bestempeld als Uberdeckter G-stand fur 2 cm oder 3.7 cm FLAK zijn deze kamers er niet maar worden deze vervangen door 3 kleinere munitienissen.
  • Hiervan zit er 1 in elk van de zijwanden en nog 1 in de boog vooraan onder de schietopening.
  • Origineel had de structuur nog een achterbouw uitgewerkt in snelbouwstenen.
  • De achterbouw was uitgewerkt in de vorm van een loopgravensysteem.

Bouwplannen horende bij deze structuur

Schets van een zwaarder type van dit type structuren namelijk het type L14. Het geeft echter wel een mooi zicht van hoe ook de iets lichtere structuren die ook op Maldegem werden gebouwd er ooit zullen hebben uitgezien, volledig inwerkt in het terrein en zeker niet bloot in het zicht zoals dit heden het geval is. Dit geeft ook meteen een meer logische benutting van die aanwezige scherfmuren. (Schets: WOII GermanDocInRussia.org)

Grondplan van het zwaardere type van deze structuur, de L14. Je ziet links en rechts van de kanonkamer de 2 munitieruimtes. Achteraan is dan een gang uitgevende op een soort van loopgraaf. (Schets: WOII GermanDocInRussia.org)

Deze doorsnede AB loopt door 1 van de 2 munitiekamers en dan verspringt ze naar de loopgraaf achteraan de structuur. Vooraan het eigenlijke schietgat. (Schets: WOII GermanDocInRussia.org)

Hierbij dan het plan dat wel zo goed als volledig zal kloppen met de hier gebouwde structuur en bestempeld als Uberdeckter G-stand fur 2 cm oder 3.7 cm FLAK. Hier zie je dus op de zijkanten enkel kleinere nissen voor munitie. Achteraan is de structuur eveneens uitgewerkt met een loopgravensysteem. (Schets: Collectie Pierre Nowak)

Grondplan vrij identiek met wat zal geklopt hebben met deze structuren. Je ziet wel duidelijk dat men achteraan de toegang een soort van chicane had voorzien in prefab betonblokken om doorheen de ganse structuur schieten van voor naar achter, te verhinderen. Allicht is de achterbouw hier gespiegeld met wat er ooit stond. (Schets: Collectie Pierre Nowak)

Vereenvoudigde plannen van deze structuren zoals terug te vinden in een nota met de beschrijving van de toenmalige toestand van het vliegveld van Maldegem in 1947 door het Belgisch Leger. Hierbij hoorde het hier getoonde plannetje. Gezien men hem toen al tekende als deze zeer beperkte structuur, moeten beiden toen ook al volledig ontmanteld geweest zijn en de achterbouwen reeds verdwenen. (Bron: Erfgoednota IOED Meetjesland)

Schetsen opgesteld door Kurt Waelbroeck - MKB Bunkertours na prospectie van de nog aanwezige structuur. Hier een zicht vanaf de bovenzijde. Toch wel enkele kleine foutjes. Zo was de bedoelde vuurrichting niet echt centraal maar iets meer afbuigend naar links (vanuit de structuur gezien). Ook was de toegang niet volledig in het midden achteraan de structuur voorzien. Er is enkel een zijmuurtje achteraan aan 1 zijde.

Vooraanzicht van deze structuur die ook in prakijk zeker een halve meter diep in het maaiveld zit. De standaardvuurrichting was meer in de richting waaruit deze schets is gemaakt en de vooruitstekende bak (omdat hier een munitienis inzit van de binnenzijde), staat meer in deze richting en niet centraal.

Achterzijde van de structuur. Rechts is er effectief een stuk wand. Links is dit stukje wand in praktijk er niet.
Actuele toestand van deze structuur:
  • Niet meer van toepassing.
  • De structuur is gesloopt, allicht rond 2000.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan deze structuur:

Of voor deze structuur hetzelfde geldt, is onbekend. Alvast voor zijn tegenganger Mal 16 kon gemeld worden dat er in de nabijheid van die structuur houten poppen konden worden teruggevonden zoals er hiernaast eentje te zien is. Deze waren toen natuurlijk wel nog perfect geschilderd en dienden de indruk te geven dat er Duitse soldaten in de buurt stonden. De pop die u hiernaast ziet is ooit nog teruggevonden op de zolder van een hoeve in de directe nabijheid van het vliegveld. (Foto: Collectie Geert Beelaert).

Bij die structuur Mal 16 stak er trouwens tijdens de Duitse bezetting uit de structuur een houten loop gemaakt van een stam van een dennenboom. Ook dit moest zeker vanuit de lucht de indruk geven dat er een stuk artillerie in opgesteld was maar dit is er in praktijk allicht nooit geweest.

Deze structuur stond allicht nog jaren op een weiland. Daarbij was het ruime schietgat blijkbaar dichtgemetst met baksteen en zelfs voorzien van enkele kleine raampje. Allicht werd hij op die manier gebruikt als stalletje of berghok.

Ook deze structuur werd echter gesloopt ondertussen.

Foto's anno 1991. Deze konden, in mindere kwaliteit, afgenomen worden van een filmje van deze zone van het vliegveld. Helaas in vrij beperkte kwaliteit (originele beelden: Collectie Aimé Geirland).

Zicht op de structuur vanaf de weg Vliegveld. Alle omringende gebouwen zijn heden verdwenen.

Detail van de voorzijde met het dichtgemetste schietgat. Er waren alvast een aantal kleine raampjes gelaten in dit dichtgemetste schietgat.

Nog enkele foto's van zelfde locatie, allicht allen kort van voor de sloop

Probleem bij een structuur als deze is dat je natuurlijk steeds datzelfde zicht krijgt aangeleverd. je ziet hierbij toch nog iets beter de weg Vliegveld. (Foto: Collectie Geert Beelaert)

Nogmaals deze structuur met beter zicht op de er achter gelegen hoeve en de gebouwen verderop de weg Vliegveld. (Foto: Collectie Peter Taghon)

Actueel zicht anno 2023 - Google Streetview

Amper nog iets is hier nog herkenbaar. Met enige moeilte zie je in de verte dezelfde gebouwen staan die hierboven ook zichtbaar zijn op de linker kan van de weg Vliegveld.

Bijkomend gebruikte bronnen:

  • Geert Beelaert voor de details over de situatie tijdens de Duitse bezetting.
  • Pierre Nowak voor detailplannen van dit type structuren.
  • Tristan Cools voor verdere details bij deze structuur.
  • Jaap Waterreus voor de bedoeling van deze structuren.
  • MKB bunkertours voor bijkomende info van deze Duitse structuren en de bijhorende plannen.